Þorleifur eða Leifi eins og ég undirrituð vandist að hann væri kallaður var sambýlismaður föðurömmu minnar í rúmlega 30 ár. Mér er hann í minni sem ljúfur og góður maður sem var mér sem afi, en af einhverjum ástæðum kölluðum við systkinin á Þrándarstöðum, flest börn og barnabörn Herborgar ömmu hann hvorki, afa né föður heldur alltaf Leifa.  Ég var þriggja ára þegar ég flyt í Þrándarstaði ásamt foreldrum mínum og 6 ára þegar hann deyr svo ekki eru margbrotnar þær minningar sem ég get sett á blað um hann Leifa.

Þegar ég hugsa til hans, koma upp myndir í huga mér,hann, sitjandi með mig í fanginu, lesa fyrir mig, kveða rímur eða fara með vísur. 

Hann stóð við hlið Herborgar ömmu minna sem klettur, hvað sem á bjátaði og er mér sagt að hún hafi aldrei verið í rónni nema hann væri heima, sérstaklega ef veður voru vond um vetur.

Þrátt fyrir að vera sterk og sjálfstæð kona var hún veður- og eldhrædd með eindæmum og er sú hræðsla líklega frá því að hún missir hluta af eigum sínum, þegar lýsisbræðslan á Hrúteyri brann í hvassviðri.

Valdór Bóasson föðurafi minn (f.26.04.1885 – d. 22.04.1927) og Herborg Jónasdóttir föðuramma mín ( f.23.08.1886 – d. 22.08.1964 ) bjuggu fyrst að Stuðlum við Reyðarfjörð ( 1912 – 1913 ) síðan á Hrúteyri frá 1913 - 1926

Þegar hún ásamt 7 börnun sínum flyst að Sómastaðagerði við Reyðarfjörð þar sem þau búa frá 1926 – 1931, er hún skráð ábúandi en Leifi ráðsmaður.

Þaðan flytja þau að Dalhúsum í Eyvindarárdal, Leifi er þar skráður ábúandi frá 1931 –1938 og eins að Þrándarstöðum en þar eru þau bæði skráð fyrir jörðinni frá árinu 1938 – 1948. 

Það ár tekur faðir minn Jóhann Valdórsson ( f. 20.02.1920 – d. 25.10.2000 )við búskapnum að Þrándarstöðum og býr þar til 1972.

Áður höfðu hann og móðir mín Hulda Stefánsdóttir ( f.26,11.1920 – d.26.04.1989) búið í Stakkahlíð  í Loðmundarfirði ( frá 1943 – 1948 ) en í Stakkahlíð fæddist hún og ólst þar upp.  Á bréfum sem þeim ömmu minni og föður fer á milli, má sjá að búskapurinn hefur verið orðin Leifa og Herborgu ömmu um megn, en um haustið 1941 er Leifi til lækninga í Reykjavík og virðist þá hafa verið búinn að vera lengi veikur. ( samkv. bréfi til J.V. dags. 25.10.1941 ) 

Samkvæmt Manntali 1.des. 1920 í Búðareyrasókn kemur Leifi í Hrúteyri 1914,er hann þar sagður vinnumaður. Hefur Leifi því verið 23 ára gamall þegar hann kemur til Valdórs afa míns sem vinnu-og sjómaður. Ragnheiður föðursystir mín telur að Leifi hafi stundað róðra á eigin bát frá Breiðuvík í Helgustaðahreppi,áður en hann gerist vinnumaður hjá afa  svo ef til vill 

Var hann fjórði í röðina af 11 systkinum, þar af dó einn bróðir hans Jón Þorgils Valdemar aðeins rúmlega 1 árs. Foreldrar Þorleifs eignuðust  þessi 11 börn á aðeins 20 árum svo að eflaust hefur verið þröngt í kotinu.

Leifi missir móður sína Herdísi Jónsdóttur (f. 28. apríl 1863 – dáinn 20.apríl 1905) er hann þá nýlega orðin 14 ára.

Deyr hún frá nýfæddri dóttir sinni Helgu ( f. 9.apríl 1905 – d. 5.febrúar 1951) og eru þá ásamt henni,7 barnanna innan fermingu. Við andlát Herdísar tvístrast heimilið og systkinahópurinn og er þeim komið fyrir hjá ættingjum og vandalausum. Þórður faðir Leifa mun hafa verið með skerta sjón og ekki getað stundað búskap né séð um barnahópinn. Leifi fór ungur í fóstur til Páls Péturssonar bónda í Hagaseli í Staðarsveit og konu hans Guðbjargar Guðmunddóttir. Árið 1901 fluttist hann með þeim til Ólafsvíkur og bjuggu þau þar í Hjartarhúsi. Á manntali 1910 er Leifi orðin vinnumaður í Haga í Staðarsveit hjá frænda sínum Jóni Sigurðssyni og konu hans Guðrúnu Sigtryggsdóttur. Jón var síðar kaupfélagsstjóri á Arnarstapa í Breiðuvík. Menntum hefur hann fengið þó nokkra, þess bera merki áðurnefnd bréf frá honum sem eru í minni vörslu. Skriftin á þessum bréfum hans er falleg og bréfin vel orðuð og rétt rituð.

Samkvæmt Manntali 1.des. 1920 í Búðareyrasókn kemur Leifi í Hrúteyri 1914,er hann þar sagður vinnumaður. Hefur Leifi því verið 23 ára gamall þegar hann kemur til Valdórs afa míns sem vinnu-og sjómaður. Ragnheiður föðursystir mín telur að Leifi hafi stundað róðra á eigin bát frá Breiðuvík í Helgustaðahreppi,áður en hann gerist vinnumaður hjá afa  svo ef til vill er hann komin austur fyrr en manntal sýnir.

Mér vitanlega fór Leifi aldrei aftur vestur á sínar æskustöðvar. Á þeim árum var ekki eins auðvelt og nú hvorki með samgöngur eða samskipti yfirleitt. 

Bréf voru lengi að berast milli landshluta og tími til bréfaskrifta ekki mikill. 

Hermundur bróðir hans mun einnig hafa dvalist hjá Valdóri afa, en ekki er vitað hversu lengi. Þegar Jóhann faðir minn er að vinna í Reykjavík árið 1942, kemur það fram í bréfum til Leifa að faðir minn hefur haft mikil samskipti við bræður Leifa, þá Þórð ( f.26.nóv.1893 – d. 24.sept.1986) og Hermund ( f. 12 ágúst 1903 – d. 4. Apríl 1992 ) eins minnist hann á í einu bréfinu á systur Leifa, segist hann ekki þora að heimsækja þær, en viti að þær hafi það gott. Hann minnist einnig á Herdís frænku hans, veit til þess að hún vinnur í mjólkurbúð. Virðist það koma fram í bréfum föður míns  til Leifa að ekki hafi Leifi vitað um hvar öll systkini sín væru niðurkominn og notað tækifærið og leitað eftir fréttum af þeim og voru fréttir um þau eflaust Leifa kærkomnar.

Valdór afi minn deyr 1927 og hafði þá lengi verið veikur, búinn að fara illa með sig á sjó og við hin ýmsu uppátæki sem hann tók sér fyrir hendur. Hefur Leifi þá eflaust séð um búskapinn með Herborgu ömmu strax við flutninginn í Sómastaðagerði og ef til vill áður því að Valdór afi minn var langtímum fjarri heimilinu.  Leifi gekk börnum og fósturbörnum ömmu minnar í föður stað eins og besti faðir og tala þau ætíð um Leifa með ástúð og hlýju í bréfum sínum til móður sinnar. 

Ragnheiður Valdórsdóttir og Jóhann faðir minn minnast Leifa í minningum sínum um æsku sína sem þau tóku saman í tilefni endurútgáfu bókarinnar “ Ættin mín,, sem kom út 19.júlí 1990.

Þar segja þau m.a. “ Árið 1916 kom til pabba í formennsku maður að nafni Þorleifur Þórðarson frá Þorgeirsfelli í Staðarsveit. Hann átti efir að reynast okkur vel, því eftir dauða pabba gerðist hann ráðsmaður mömmu og fóstri okkar og fóstursystkinana sem alls urðu fimm”  

Valdór  afi hafði verið stórútgerðarmaður með marga menn í vinnu og rak einnig verslun að Hrúteyri. Hann þótti með duglegri mönnum, bjartsýnn, atorkusamur, fífldjarfur og var sjaldan ráðalaus. Hann gerði m.a. út frá Færeyjum, Noregi og víðar. Var óragur við að takast á við það sem öðrum þótti ekki ráðlegt ef til einum um of því að um 1925 fer að halla undan fæti í útgerðinni og öllum hans rekstri, heilsan fer að bresta og telja þau systkin eins hafi verið með hjónabandið.

Seinna segja þau í áðurnefndum minningum” Þorleifur var henni dyggur lífsförunautur og okkur góður fóstri. Aldrei notaði hann húsbóndavald sitt en ef hann lagði eitthvað til málanna, þá voru það lög. Hann var góður hagyrðingur en lét ekki mikið á því bera. 

Hann sagði þessa vísu vera eftir “ einhvern”:

Var samband hans og Herborgar ætíð með miklum kærleik til hvors annars, máttu þau varla af hvor öðru sjá og leið illa ef annað var fjarri heimilinu.

Leifi skrifar Herborgu ( Bréf dags. 15.03.1939) þar sem hún er í Reykjavík að leita lækninga, að honum finnist hann hvergi eiga heima ef hennar nyti ekki við, virðist hann hafa miklar áhyggjur af heilsu hennar og er hræddur um að hún komi ekki aftur. 

Bréf sín endar hann ætíð á fallegri kveðju “ Vertu svo kært kvödd og Guði á hendur falinn um tíma og eilífð. Það mælir af hjarta þinn heitt elskandi vinur meðan lifir og heiti Þorleifur Þórðarson.” 

Leifi var vel látinn hvar sem hann var, sveitungar hans minnast hans sem mikils ljúfmennis sem ætíð var boðinn og búinn að hjálpa til þar sem þörf var á.  Meðal annars mun hafa verið leitað til hans um gerð neta til veiða í Lagarfljóti, e.t.v. hafa ekki margir verið í innsveitum Héraðs sem höfðu þekkingu og kunnáttu til þess. (Heimild Hallbjörn Jóhannsson bóndi Finnsstöðum f. 20.03.1939)  Leifi var hrifin af allskyns kveðskap og las mikið, þegar tími gafst til frá önnum hversdagsleikans. Hann hélt dagbók þar sem skráðir voru viðburðir dagsins, verðurfar, skepnuhöld og helstu viðburðir.

Í frásögn sinni “ Þættir úr skólasögu Eiðahrepps 1927 –1939” sem Þórgnýr Guðmundsson skrifar um veru sína á heimilum þar, en hann var farkennari í Eiðaþinghá frá 1927 – 1939 minnist hann á þau Herborgu og Leifa í minningum sínum um farskólakennslu í Eiðaþinghá.  

Í frásögn sinni minnist hann á ábúendur á þeim bæjum sem farskólinn hafði aðsetur. 

“ Þá minnist ég meðals annars:……… gæflyndi Þorleifs á Þrándarstöðum……………hússtjórnar Herborgar á  Þrándarstöðum..” ( Múlaþing 11.tölublaði 1981. Bls. 117)

Hann Leifi gekk hljóðlega um á þessari jörð og lætur lítið eftir sig. Verður mér oft hugsað til hans þegar ég lít augum öskubakka sem nú er á mínu heimili, faðir minn sagði mér, að Leifi hefði komið með hann með sér að vestan. Þetta er forláta öskubakki  úr kopar og prýða myndir af horfnum heyskaparháttum, hringinn í hring um brúnina. Finnst mér oft sorglegt að þetta sé það eina ásamt bindisnælu úr gulli með stafnum hans sem þessi ljúfi maður lætur eftir sig. Þessi næla er nú í eigu Þorleifs Bóasar Ragnarssonar sem heitir í höfuðið á Leifa.

Foreldrar mínir skíra Þorleif bróðir minn í höfuðið á honum sama árið og Leifi andaðist. Systursonur minn ber nú einnig það nafn í minningu þeirra beggja en Þorleifur bróðir minn lést af slysförum þ. 22.04.1979, aðeins 27 ára að aldri, frá sambýliskonu og ungum syni þeirra.

Eins nefna þau börn Herborgar og fósturbörn þeirra Leifa og Herborgar, syni sína nafni hans í sambland við nafn ömmu. 

Munu þeir sem bera nafn hans, bera það stoltir í minningu þessa góða og mæta manns sem þeir væru afkomendur hans.

Nú er flestir látnir sem muna hann Leifa okkar, því er ekki hægt að leita upplýsinga um hann hjá samferðamönnum hans, og er það miður því eflaust gætu þeir sagt frá mörgu um hann.

Veit ég fyrir víst að hann fylgist með okkur frá þeim stað þar sem hann nú dvelur á , verndar okkur og börn okkar fyrir hættum og kemur því til leiðar að þau varist það sem honum finnst þau eigi að forðast.

Hér hef ég einungis safnað saman því sem ég hef heyrt og lesið um þennan góða mann.

Ég og allt mitt frændfólk hugsa til hans með þakklæti og hlýjum hug fyrir að vera ömmu okkar styrkur í blíðu sem og stríðu, foreldrum okkar sem faðir, okkur sem afi og bara fyrir að vera sá maður sem hann var.

Vertu kært kvaddur og Guði á hendur falinn um tíma og eilífð.

Ólafía Herborg Jóhannsdóttir tók þetta saman

1	Jónfríður	07.07.1885		D. 24.07.1963	20 ára. 

2	Bjarni	20.12.1888	        3 ár og 5 mánuðir	D. 01.10.1947	17 ára

3	Vigdís Soffía	10.04.1890	1 ár og 4 mánuði.	D. 30.06.1978	15 ára

4	Þorleifur	17.04.1891	        1 ár og 7 dagar.	D. 29.06.1951	14 ára

5	Þórður	26.11.1893	        2 ár og 8 mánuðir. D. 24.09.1986	12 ára

6	Maríus	02.06.1896	        2 ár og 8 mánuðir. D. 20.11.1916	9 ára

7	Sólveig Jónína 14.07.1899.    3 ár og 1 mánuður. D. 18.11.1990	6 ára

8	Sigríður	30.10.1900	        1 ár og 3 mánuðir	D. 09.12.1984	rúmlega 4 ára 

9	Jón Þorgils Valdemar	        14. 05.1902 1 ár og 6 mánuðiD. 03.06 1903  

10	Hermundur	                        12.08.1903.1 ár og 3 mánuðir. D.04.04.1992	                      1 árs og átta mánuða tæplega

11	Helga	09.05.1905	1 ár og 8 mánuðir		D. 05.02.1951	11 daga gömul

•	Sveitir og jarðir í Múlaþingi. lll .bindi 

•	Bréf úr eigu Herborgar Jónasdóttur

Minningarsíður

Nýleg andlát

Útfarir

Hlaðvarp

Þjónustusíða

Fræðsluefni

Þorleifur Þórðarson

Útför

Ertu með minningargrein?