Gísli Tómasson á Melhól ­ Minning. Í dag er hugur harmi sleginn, þegar æskuvinur minn og frændi, Gísli Tómasson, er borinn til hinstu hvíldar í Langholtskirkjugarði, en hin skaftfellska "móðir jörð" fagnar góðum syni. Gísli var um áratuga skeið meðhjálpari í Langholtskirkju og nú hljóma gömlu klukkurnar dyggum þjóni hinstu kveðju sína. Gísli fæddist 25. ágúst 1897 á Syðri-Steinsmýri í Meðallandi, hjá Ingveldi Guðbrandsdóttur móðurömmu sinni, hann andaðist í Selfossspítala 27. september sl. Faðir hans var Tómas, fæddur 1864, trésmíðameistari í Vík í Mýrdal, Gíslasonar bónda í Norður-Göt um, Einarssonar hreppstjóra í Þórisholti Jóhannssonar. Kona Tómasar var Elín, fædd 1874 í Langholti í Meðallandi, dóttir Odds Bjarnasonar Gissurarsonar, bónda þar, síðar á Syðri-Steinsmýri í sömu sveit. Kona Odds var Ingveldur Guðbrandsdóttir, af Víkingslækjarætt. Kynni mín af Gísla byrjuðu um 1915, þegar hann fluttist að Sandaseli í Meðallandi til hins mæta höfð ingsmanns, Magnúsar Oddssonar móðurbróður síns, og Kristínar Pálsdóttur konu hans. Gísli var þá tíður gestur á Rofabæ, og alltaf kærkominn, enda maður skemmtilegur og alltaf reiðubúinn að rétta hjálparhönd, og ég átti alltaf hauk í horni, þar sem Gísli var. Enginn reyndist okkur jafnvel og Gísli, þegar faðir minn dó, hann var alltaf reiðubúinn að rétta okkur hjálparhönd þegar á reið og voru bæði móðir mín og föðursystir honum alla tíð þakklátar fyrir. Eins og fyrr er sagt átti ég hauk í horni þar sem Gísli var, hann tók alltaf málstað minn, þegar honum fannst á mig hallað, enda var hann mikill uppáhaldsmaður hjá mér. En Gísli rétti fleirum hjálparhönd en okkur, hann var orðlagður höfð ings- og greiðamaður. Snemma fór Gísli að sækja sjó, strax eftir fermingu fór hann til sjós, fyrst á árabátum, seinna á togurum og m.a. var hann fiskikapteinn á þýskum togara. Reyndur sjómaður eftir margraára sjósókn, Ólafur Ormsson, bróðir Eiríks, forstjóra, Ormssonar, sagði að hann hafi ekki þekkt duglegri mann til sjós en Gísla. Ólafur sagði ennfremur, að árabát, sem þeir Gísli voru á, hafði fyllt á siglingu. Sáu menn ekki annað fyrir en opinn dauðann, þegar Gísli greip austurtrogið og linnti ekki austrinum fyrr en báturinn var þurrausinn. Taldi Ólafur að þeir hefðu átt Gísla líf að launa. Meginhluta ævi sinnar bjó Gísli í grennd við Kúðafljót, enda þekktu fáir betur duttlunga fljótsins en hann. Það er list, sem öllum er ekki gefin, að velja jökulvötn, þá list kunni Gísli og mun hann hafa verið einn af þeim síðustu, sem kunnu þá gömlu skaftfellsku list. 2. ágúst 1925 gekk Gísli að eiga heitkonu sína, Guðnýju Runólfsdóttur, fædd 11. nóvember 1902, dáin 1953. Reyndist hún honum góður og traustur lífsförunautur, enda mat Gísli hana mikils og unni heitt. Þeim Gísla og Guðnýju varð 6 barna auðið: Guðrún, fædd 1926, Elín, fædd 1927, Tómas, fæddur 1930, dáinn, Ragnar, fæddur 1932, Sigrún, fædd 1934 og Magnús, fæddur 1937. Fyrsta hjúskaparárið voru þau í húsmennsku í Sandaseli, 1926 fluttu þau að Lága-Kotey, en 1928 fluttust þau að Melhól í Meðallandi, og þar bjuggu þau til æviloka, við al kunna gestrisni. Gísli gegndi ýmsum trúnaðarstörfum, eins og fyrr var getið var hann lengi meðhjálpari, en hætti um leið og sr. Valgeir Helgason, enda hafði hann verið meðhjálpari hans alla hans preststíð, en hann var prestur Meðallendinga frá 1933. Um langt skeið stundaði Gísli dýralækningar og fórst það starf vel úr hendi, hann var einnig lengi geldingarmaður, hafði lært að vana hesta. Meðallandið er löngu þekkt fyrir sandágang og melkorn, og meira að segja getur Njála þess, að Kári Sölmundarson hafi skorið mel handa hestum þeirra Björns. Margir bæir hafa orðið sandinum að bráð, og síðast fór hinn fagri þingstaður Skaftfellinga, Leiðvöllur, í auðn í ofviðri 1944. Á sjötugsaldri hófst Gísli handa að rækta upp Leiðvöll, og þar sem áður var sandauðn brosa nú við manni fagurgræn og víðáttumikil tún. Landgræðslan hefur um árabil látið skera mel og safna melkorni í Meðallandinu, umsjón með því starfi hafði Gísli meðan heilsan leyfði, en það er í rauninni mikið ábyrgðarstarf, því að mikið ríður á, að melurinn sé skorinn á réttum tíma. Gísli rak um árabil smáverslun heima hjá sér á Melhól, í byrjun mun það hafa verið umboðsverslun, en seinna rak hann hana fyrir eigin reikning. Þótti mörgum gott að koma í búðina til Gísla, húsbóndinn var höfðingi heim að sækja og allir vissu, að okrarablóð rann ekki í æðum Gísla. Gísli var maður greindur, margvís og gæddur snjallri frásagnargáfu og hefði hann lagt ritstörf fyrir sig, efa ég ekki að hann hefði verið í röð ritsnjöllustu manna. Á æskuárum Gísla var það efnahagurinn, sem réð mestu um hverjir gengu menntaveginn og sönnuðust þá oft þessi orð skáldsins: "Silfur kerin sökkva í sjó, en soðbollarnir fljóta."Já, og Gísli var eitt af silfurkerun um, hann hafði góða hæfileika til náms, en efnin leyfðu ekki skólagöngu. Gísli vinur minn , já, og okkar allra, hefur nú siglt yfir móðuna miklu, en eftir er tómleikinn og minningin um góðan og göfugan mann, sem alltaf var reiðubúinn að rétta lítilmagnanum hjálparhönd. Um leið og ég þakka Gísla allt hið góða og liðna samhryggist ég aðstandendum hans og votta þeim mína dýpstu samúð. Ingimundur Stefánsson

Minningarsíður

Nýleg andlát

Útfarir

Hlaðvarp

Þjónustusíða

Fræðsluefni

Gísli Tómasson

Útför

Ertu með minningargrein?