Anna Ragnhildur Björnsdóttir Maack fæddist í Reykjavík 3. júní 1911. Hún lést á Vífilsstöðum 28. febrúar 2000. Faðir hennar: Björn Rósinkranz Ólafsson, kaupmaður í Reykjavík (1874-1935), móðir hennar: Guðrún Sveinsdóttir (1890-1945).  Eiginmaður Guðrúnar og stjúpi Önnu: Jón Guðmundsson (1886-1967). Systir Önnu samfeðra: Ingveldur R. Björnsdóttir (1904-1989). Systkini hennar sammæðra: Sigríður (1916-1997), Guðmundur (1918-1990), Magnús (1920-1944), Sveinn (1922-1998).  Elsta dóttir Önnu: Esther Jónsdóttir (1930-1996) ólst upp hjá Guðrúnu ömmu sinni og var kjördóttir Jóns Guðmundsonar eiginmanns hennar. Maki Estherar: Ari Einarsson (1925-2005). Börn þeirra: Kristín (1955), Guðrún (1957) og Ragnheiður (1965).  Eiginmaður Önnu (I): Einar Karl Magnússon (1912-1938). Dóttir þeirra: Katrín (1935-1988), maki Viðar Jónsson (1933). Börn þeirra: Anna Ragnhildur (1958-1988) og Jón Viðar (1961).  Eiginmaður Önnu (II) Pjetur Andreas Maack (1915–1944), Dætur þeirra: (a) Guðrún Hallfríður (1939-2013), maki Sverrir Sveinsson (1940). Þeirra börn: Ingibjörg (1960), Anna Svava (1962), María Vigdís (1963), Skúli (1966). (b) María Bóthildur Jakobína (1940-2009), maki Reynir Einarsson (1939-2017). Þeirra börn: Kristín (1958), Pétur Andreas (1960), Hallfríður (1962), Reynir (1968).  Frá árinu 1948 var Anna í sambúð með Skúla Árnasyni (1919-1994).

[DEFAULT]

Anna fæddist í Stóra-Seli, vestast í vesturbænum í Reykjavík. Húsið er steinbær sem Sveinn móðurafi hennar byggði, og stendur enn, þótt lítið beri á honum milli stórhýsanna. Selsbæirnir voru þrír og við þá er Selsvörin kennd. Leikvöllur barnanna voru túnin vestan við Melana, stakkstæðin á Bráðræðisholtinu og fjaran í Selsvörinni. Þar var auðvelt að verða á flæðiskeri staddur. Þarna sleit Anna barnsskónum og í Reykjavík ól hún allan sinn aldur. Ættir hennar voru af Seltjarnarnesi og Álftanesi. Rætur hennar voru því í Reykjavík og nánasta nágrenni höfuðstaðarins. Anna unni átthögum sínum og æskuslóðum og tók undir með Tómasi Guðmundssyni sem var hennar eftirlætisskáld: 

Anna dró dám af æskuslóðum sínum og var af fyrstu kynslóð Íslendinga sem leit á sig sem borgarbörn, þótt reyndar hafi hún verið komin til fullorðinsára þegar Reykjavík hafði breyst úr bæ í borg. Hún var ein af þeim dætrum Austurstrætis sem borgarskáldið yrkir um. Þegar Anna óx úr grasi kom í ljós að hún hafði hlotið í vöggugjöf mikla lífsgleði, en jafnframt ríka sjálfsbjargarhvöt, athafnaþrá og sterkan vilja. Alla ævi var hún mjög kappsfull og þessir góðu eiginleikar entust henni vel, þrátt fyrir áföll, sem sennilega hefðu deyft lífsgleðina hjá flestum. Leikjum og gleði æskuáranna var ekki lokið þegar starfsævin hófst, og hún bar gæfu til þess alla ævina að kunna að gleðjast með vinum sínum þrátt fyrir lífsins, og mikla vinnu oft og tíðum. Hennar fyrsta starf var við fiskbreiðslu með móður sinni á fiskreitunum við Selsvörina. Síðar vann hún í heimabakaríi, og enn síðar hjá frú Steinholt, norskri konu, sem hafði kostgangara. 

Eftir að Anna giftist Einari Karli Magnússyni hóf hún að starfa með honum á Café Royal, veitingastað sem þau ráku við Austurstræti í hjarta hinnar ungu íslensku höfuðborgar. Hún þroskaðist mjög á þeim árum og kynntist mörgum, en eftir stutta sambúð veiktist Einar Karl af arfgengri heilablæðingu og andaðist. Hann lét eftir sig eina dóttur, Katrínu.

Þegar Anna giftist Pjetri A. Maack, stýrimanni á togaranum Max Pemberton, gekk hann Katrínu dóttur hennar í föðurstað, og fyrr en varði höfðu tvær dætur bæst í fjölskylduna, Anna Maack orðin sjómannskona og heimavinnandi húsmóðir. Pjetur var elstur í stórum og glaðværum systkinahópi á Ránargötu 30, elsti sonur Pjeturs A. Maack eldra, sem var annálaður dugnaðarforkur og aflamaður og skipstjóri á áðurnefndum togara. Tengdamóðir Önnu var Hallfríður Hallgrímsdóttir, ættuð af Austurlandi. Anna féll vel inn í þessa samhentu fjölskyldu og þau Pjetur áttu ákaflega vel saman. Þau unnust hugástum og löngu síðar, þegar hún leit yfir farinn veg, óvenju lífsreynd kona, var þetta hamingjuríkasta tímabilið á langri ævi hennar. En þetta voru viðsjárverðir tímar og hætturnar miklar á hafinu. Áður en ófriðnum lauk fórst Max Pemberton með allri áhöfn. Það var atburður sem lét engan Íslending ósnortinn. Auk þess að missa mann sinn og tengdaföður var Magnús bróðir hennar einnig í áhöfninni. Missir Önnu var því mikill og hún var orðin ekkja í annað sinn, nú með dæturnar þrjár á framfæri. Hvernig kona bregst við áfalli sem þessu, og hvar hún leitar huggunar, er jafn misjafnt og þær eru margar; hitt er víst að enginn er samur eftir slíka lífsreynslu.

Það var Anna ekki heldur. En hún lét ekki bugast, en ákvað að vinna og berjast fyrir velferð dætranna, og í því fann hún mesta huggun. Ekki hugnaðist henni að ráða sig í fasta vinnu frá dætrunum. Kaus heldur að hasla sér eigin völl, enda var atorka einstaklingsins og framtak kjarninn í lífsskoðun hennar. Hún var ávallt sjálfri sér samkvæm. Hún hafði gott viðskiptavit, var listfeng, handlagin og frumleg. Hún gat því skapað sér verkefni við ýmiskonar handverk, sem hún stundaði með heimilisstörfunum, og átti auðvelt með að koma verkum sínum á markað. Þannig var hún sífellt að finna upp á einhverju, og í byrjun hjálpaði það til að fyrst eftir stríðið var lítið um vörur í verslunum, en eftirspurn nokkur. Þessu hélt hún áfram í áratugi og framleiddi m.a. minjagripi fyrir ferðamenn. Snilli hennar við matseld gerði henni  kleift að selja mönnum fast fæði á heimili sínu, sem þætti víst skrítið í dag. En þá hét það að hafa kostgangara, og var ekki fátítt. Þetta stundaði hún í nokkur ár og hafði þannig öll spjót úti til að sjá heimilinu farborða. 

Um 1948 hóf Anna sambúð með Skúla Árnasyni verslunarmanni. Þau bjuggu saman allt til ársins 1989, er hann varð að flytjast á hjúkrunarheimili vegna sjúkleika. Hann reyndist Önnu góður lífsförunautur um fjörutíu ára skeið. Sambúð þeirra var farsæl þótt þau væru ólík um margt, og vel reyndist hann dætrum Önnu og fjölskyldum þeirra. Anna var frábær húsmóðir og bjó honum gott heimili, þar sem hann fékk notið næðis og gat sinnt starfi sínu og áhugamálum. Á heimilinu var ætíð mikið um gestakomur, enda var Anna annáluð fyrir gestrisni. Skúli veiktist meðan hann var enn á góðum aldri, og var árum saman sjúkur heima. Þá reyndi mikið á Önnu, en hún stóðst þá raun með prýði eins og ávallt þegar lífið lagði henni skyldur á herðar.

Eins og áður sagði missti Anna fyrri eiginmann sinnn úr arfgengri heilabæðingu. Þá vissu menn minna um þennan hræðilega vágest en nú, en vissu þó að afkomendur hans gætu átt sjúdóminn á hættu. Því fylgdi að sjálfsögðu nagandi ótti, sem reyndist því miður á rökum reistur. Katrín dóttir Önnu lést af völdum sjúkdómsins árið 1988, eftir sautján ára sjúkralegu, og Anna Ragnhildur, dóttir Katrínar lést einnig á því sama ári, 1988, eftir tveggja og hálfs árs veikindi. Nærri má geta hvílík raun það hefur verið Önnu að fylgjast með framvindu þessarar ættarfylgju, án þess að læknar fengju að gert. En svo er Guði fyrir að þakka að ekki verður oftar höggvið í þennan knérunn, því aðrir afkomendur Katrínar hafa ekki erft þennan lífshættulega sjúkdóm. Sú vissa er staðfest með merkilegri erfðafræðilegri rannsókn íslenskra vísindamanna. Þótt Esther Jónsdóttir, elsta dóttir Önnu, væri ekki alin upp hjá móður sinni var ávallt gott samband hjá þeim mæðgum öllum. Esther giftist og varð gæfukona. En sorgin kvaddi enn dyra hjá Önnu árið 1996, þegar Esther andaðist eftir erfið veikindi. Þá fylgdi hún dóttur til grafar í annað sinn. Það voru aldraðri móður erfið spor.

Þegar Anna starfaði á Café Royal í Austurstræti á kreppuárunum færði hún Jóhannesi Kjarval mat og kaffi á vinnustofu hans í Austurstræti 12. Með þeim tókst vinátta; hún gaf honum útsaumaðan púða og hann gaf henni myndir eftir sig. Til þessara kynna má e.t.v. rekja áhuga Önnu á myndlist, en því áhugamáli sínu sinnti hún vel og lengi. Ekki málaði hún sjálf, en var virkur þátttakandi í listalífi borgarinnar áratugum saman með málverkasöfnun, ástundun sýninga og uppboða, og meðalgöngu um kaup og sölu á listaverkum. Út frá þessu bast hún mörgum listamönnum vináttuböndum, sem voru henni mjög dýrmæt. Á engan er hallað þótt Karólína Lárusdóttir, sé ein nefnd í þessu samhengi. Skoðanir Önnu á myndlist voru einlægar og fordómalausar, og byggðust á óvenjulegu innsæi og óbrigðulum smekk. Hún þekkti vel takmörk sín, og hætti sér aldrei út í fræðilega umræðu um listir. Snar þáttur í listnautn hennar var barnslegt hrifnæmi sem hún varðveitti með sér til gamals aldurs. Sá sem getur hrifist svo af listaverki að augun tindra hefur óneitanlega forskot á daufgerðari einstaklinga þegar kemur að því að njóta listar.

 Anna var falleg kona, fremur lágvaxin og grönn, dökk á brún og brá og bauð af sér góðan þokka. Hún hafði til að bera óvenjulega persónutöfra, sem gerðu henni auðvelt að stofna til kynna við þá sem urðu á vegi hennar í lífinu. Hún var ófeimin, en nálgaðist samt fólk af hæversku og alúð. Fólk dróst því ósjálfrátt að henni. Nú hlýtur hún þau eftirmæli að því hafi þótt gaman að kynnast henni, og að lífið hefði verið fátæklegra án kynna við hana. Hún var alla ævi vinsæl og vinmörg en átti þó frá barnsaldri þröngan hóp vinkvenna sem voru henni sérlega kærar. Af þeim eru nú aðeins eftirlifandi þær Anna Haarde og Brynhildur Sörensen. Það er til marks um trygglyndi þeirra allra, að sú vinátta hefur nú staðið í rúm áttatíu ár. Hún var einnig frændrækin og mjög var kært með henni, systkinum hennar, mökum þeirra og öðru venslafólki. Tengdafólk hennar af Maackættinni var henni einnig alla tíð traustir og góðir vinir.

Lífið varð Önnu tengdamóður minni strangur skóli, en hún stóðst öll þau próf sem henni var gert að gangast undir, og af lífsreynslu sinni dró hún lærdóma, sem urðu henni til þroska og hjálpar í lífsbaráttunni. Eitt var að til að öðlast eitthvað í lífinu þurfti hún að berjast fyrir því. Annað, að yrði ekki gengið á rétt hennar þurfti hún oft að standa fast á sínu. Þetta tvennt var henni einkar tamt. Hún var baráttufús, og ótilneydd lét hún aldrei hlut sinn fyrir neinum. Af þessum orðum kynnu ókunnugir að ætla að Anna hafi verið mjög hörð af sér. Þeir sem þekktu hana vel vita betur. Hið sanna er að hún var óvenju tilfinningarík kona og viðkvæm. Ósnortin mátti hún ekkert aumt sjá, og örlæti hennar og gjafmildi átti sér næstum engin takmörk. Hún var örgeðja og stundum skjótráð, en sló aldrei af, og gerði ávallt sitt ýtrasta til að standa við það sem hún sagði og gerði. 

Eins og áður sagði varðveitti Anna gleðistreng í brjósti sínu alla ævi þrátt fyrir ýmis áföll, og átti sem betur fer margar gleðistundir. Það var því að þakka að hún var óvenju sterk manneskja, en einnig hinu, hve lífsgleðin var ríkur þáttur í fari hennar, alla hennar löngu vegferð. Meðal þess sem veitti henni óblandna ánægju voru ferðalög til útlanda, og hún fór margar ferðir. London var löngum uppáhald hennar, en hún fór fyrstu ferðina þangað 1948. Sú ferð var henni upplifun sem hún aldrei gleymdi. Að deila geði með vinum sínum, gömlum og nýjum, var henni einnig mikill gleðigjafi, ekki síst þegar hún var í hlutverki veitanda, og hús hennar fullt af gestum.

Megnið af ævinni átti Anna því láni að fagna að hafa góða heilsu og mikla starfsorku. Það urðu því mikil viðbrigði, þegar hún var komin vel á níunda tug aldursára, að heilsa hennar fór að gefa sig. Því kunni hún ákaflega illa eins og eðlilegt er, en einnig hinu, að viðfangsefnum fækkaði, hún hafði minna umleikis, fór minna út og færra var um heimsóknir. Þá kynntist hún einsemdinni, sennilega í fyrsta skipti á ævinni. Það varð henni mjög erfitt. Síðasta hálfa árið sem hún lifði var hún á Vífilsstöðum. Þar naut hún frábærrar umönnunar lækna og hjúkrunarfólks. Við aðstandendur Önnu færum þeim nú alúðar þakkir, og eins öllum öðrum sem líknuðu henni í veikindum hennar. Eins og áður sagði vann Anna að velferð dætra sinna eins og kraftar leyfðu. En þótt fjölskyldan stækkaði mjög, af tengdasonum, barnabörnum og barnabarnabörnum, breyttist hún ekkert. Hún bar hag okkar allra fyrir brjósti alla tíð, allt þar til yfir lauk. Við Guðrún og börnin okkar öll þökkum henni nú, þótt þakkarorðin séu hjóm eitt og næsta fátækleg, borin saman við allt það sem hún lagði af mörkum. Blessuð sé minning elskaðrar móður, tengdamóður, ömmu, langömmu og langalangömmu, Önnu Ragnhildar Björnsdóttur Maack.

Minningarsíður

Nýleg andlát

Útfarir

Hlaðvarp

Þjónustusíða

Fræðsluefni

Anna Ragnhildur Björnsdóttir Maack

Útför

Minning